در گفت وگو با رژیم آسان اعلام شد
گام های محکم تر برای دستیابی به واکسن انگلی بیماری سالک
تیم تحقیقات انستیوپاستور به سرپرستی دکتر رافتی که از سالهای قبل تحقیقات خودرا در حوزه تولید واکسن انگلی برای بیماری لیشمانیا شروع کردند، هم اکنون از نوعی انگل غیر بیماری زا برای انسان بهره برده اند که بگفته آنها این ابزار جدید می تواند بعنوان حامل و ارائه دهنده کاندیدای واکسن در این بیماری استفاده گردد.
به گزارش ایسنا، عامل انتشار انگل لیشمانیا، حشره ای به نام پشه خاکی است. میزبانان این انگل به صورت عمومی مهره داران و به صورت ویژه سگ سانان، جوندگان، خرگوش کوهی و انسان هستند. دو شکل از بیماری با عامل لیشمانیا وجود دارد که یک نوع آن "لیشمانیوز جلدی" است که بر غشاء پوست و مخاط تأثیر می گذارد و منجر به پدید آمدن زخم در محل گزش پشه خاکی می شود و شکل جدی تر آن سبب تب و صدمه کبدی می شود و امکان دارد کشنده باشد.
تشخیص و درمان بیماری "لیشمانیا" یا "سالک" بسیار درد آور و صدمه رسان است و به منظور رفع آلام مبتلایان به این بیماری، تیم تحقیقاتی بخش ایمونولوژی مولکولی و تحقیقات واکسن انستیتو پاستور ایران به سرپرستی دکتر سیما رافتی، از سال ۷۴ در زمینه های تشخیص، درمان و به تازگی تولید واکسن سالک مطالعات وسیعی را انجام داده اند.
این محققان مطالعات بر روی فعل و انفعالاتی که پشه خاکی بر روی بدن انسان ایجاد می کند، متمرکز شدند و در خلال آن توانستند از پشه خاکی و پپتیدهایی که با انگل لیشمانیا به انسان منتقل می شود، بعنوان ابزاری برای پیشگیری و درمان استفاده کنند.
شناسایی سه آنتی ژن کاندیدا برای ساخت واکسن ضد لیشمانیا از دیگر دستاوردهای این محققان است و توانستند واکسن های ژنتیکی کاندیدا ضد بیماری لیشمانیوز احشایی را در سگ تولید کنند و به ثبت برسانند.
به قول دکتر رافتی، در این مطالعات از نوعی انگل غیر بیماری زا برای انسان به نام "لیشمانیا تارنتولی" استفاده شده است و می تواند بعنوان حامل و عرضه دهنده کاندیدای واکسن استفاده گردد. این روش یکی از ابداعات محققان این موسسه تحقیقاتی است و در آن ژن های ایمونوژنیک در ارتباط با انگل لیشمانیا و یا پشه خاکی را تعبیه کرده و این مولکول ها و یا کاندیداهای واکسن به صورت پایدار قادر به ترشح هستند. این روش نوین مورد توجه زیادی قرار گرفته و کارایی های خاصی را به ارمغان آورده است.
باوجود این موفقیت ها، مجری طرح تاکید دارد به اندازه ای این انگل پیچیده است که مطالعات برای تولید واکسن انگلی برای آن نه در تحقیقات محققان کشورهای پیشرفته و نه در مطالعات متخصصان و شرکتهای دانش بنیان به نتیجه ای نرسیده است، ولی وی تاکید دارد که پس از سال ها مطالعه می توانیم گام های محکم تری برای تولید واکسن این بیماری برداریم.
معرفی ابزار جدید برای تولید واکسن سالک
دکتر سیما رافتی سیدی یزدی در گفتگو با ایسنا، تمرکز تحقیقات خویش را بر روی بیماری "لیشمانیوز" دانست و اظهار داشت: بیماری لیشمانیای پوستی یا سالک یکی از بیماری های اندمیک کشور و بیماری است که در هر گروه سنی زنان و مردان را درگیر می کند. لیشمانیا به غیر از آنکه یک بیماری است، مسائل اجتماعی زیادی را برای فرد ایجاد خواهد نمود.
وی با تکیه بر این که این بیماری درمان مشخص و موثری ندارد و درمان های بسیار توکسیکی دارد، اضافه کرد: من سالهای زیادی است که بر روی این بیماری با هدف تولید واکسن، تحقیقات در زمینه واکسن سالک، ایمنوتراپی و تشخیص تحقیق می کنم و بعنوان یکی از برگزیدگان دومین دوره جایزه فرزانه در حوزه علوم زیست پزشکی انتخاب شدم و دلیل آن تحقیقات وسیعی بوده که در این حوزه داشته ام.
رافتی به بیان جزئیات این تحقیقات پرداخت و خاطرنشان کرد: من از سال ۱۳۷۵ تابحال پس از دریافت PHD در انستیتوپاستور، روی واکسن لیشمانیا کار می کنم و هر برهه از زمان بر مبنای تحقیقات روز دنیا این مطالعات در جریان بود و بر این اساس در زمینه های واکسن های DNA یا (DNA Vaccines)، پروتئین های نوترکیب تحقیقاتی را آغاز و مقالات خوبی را در این حوزه منتشر کردیم و هم اکنون از ابزارهایی استفاده می نماییم که بسیار نزدیک به انگل لیشمانیا است.
مجری طرح با اشاره به اینکه فرمی از انگل لیشمانیا به نام "لیشمانیا تارنتولی" و از مارمولک جداسازی می شود، بسیار شبیه به انگل پاتوژن (انگل لیشمانیا ماژور) است، تصریح کرد: ما در این مطالعات با استفاده از تکنیک های ژنتیکی، ژنوم مختلفی را که می دانیم این ژن ها بعنوان کاندیدای واکسن لیشمانیا است، در این ابزار تعبیه کردیم و در مدل موش، سگ (به عنوان مدل حیوانی بزرگ) استفاده کردیم و نتایج خوبی در زمینه واکسن این بیماری به دست آوردیم.
روش نوین تشخیص لیشمانیا
این محقق، تحقیقات در زمینه تشخیص این بیماری را از دیگر مطالعات خود در انستیتوپاستور نام برد و افزود: تشخیص بیماری سالک تا سال ها در دنیا بسیار صدمه زا بوده و در صورتیکه فرد مبتلا کودک باشد، بسیار آزرده می شود؛ چون که باید نمونه ای از پوست فرد دریافت شود.
وی با تکیه بر این که ما روش غیر تهاجمی برای تشخیص سالک عرضه کردیم، تصریح کرد: ما با این روش نمونه را از روی پوست بر می داریم و DNA آن استخراج خواهد شد و تشخیص دهیم که آیا فرد واقعا لیشمانیوز پوستی دارد یا خیر. این یکی از دستاوردهای مهم ما به شمار می رود؛ چون که حالا شاهدیم که کودکان مبتلا از این بیماری رنج نمی برند.
به قول این محقق با برداشت نمونه ای از پوست، عفونت دیگری بر روی پوست باقی خواهد ماند و این روش ما توانسته در این حوزه کمک کننده باشد.
رافتی تصریح کرد: اگر ما واقعا از این انگل غیر پاتوژن بعنوان ابزار استفاده نماییم و بتوانیم پس از تحقیقات حیوانی بر روی انسان پیاده نماییم، گام بزرگی در درمان این بیماری برداشته خواهد شد، هر چند که از این ترفند برای سایر بیماری ها مانند بیماری مالاریا استفاده می شود.
وی خاطرنشان کرد: راهی که ما آنرا طی کردیم، راهکار نوینی است؛ چون می توانیم پروتئین های کاندیدا را از درون این انگل تغذیه نماییم.
ضرورت ساخت و تولید واکسن
رافتی به لزوم تولید واکسن لیشمانیا اشاره نمود و اظهار داشت: واکسن سالک برای ما یک لزوم است، چون این بیماری، بیماری است که درمان آن بسیار صدمه رسان است و زمانی که درمان های این بیماری بخصوص بر روی کودکان اعمال می شود، چالش های زیادی را به همراه دارد. ضمن آنکه ما شاهدیم افرادی که درگیر این بیماری می شوند، برای سالهای سال و در طول سال نسبت به این بیماری مصونیت دارند، ازاین رو این اطمینان را برای ما بوجود آورده است که واکسن می تواند در جلوگیری از این بیماری موثر باشد.
وی با تکیه بر این که بر این اساس دستیابی به واکسن سالک برای ما به "باید" تبدیل گشته است، اظهار داشت: بعنوان مثال در حوالی مشکین شهر لیشمانیای احشامی بعنوان نوع دیگری از انگل لیشمانیا شایع است و این انگل کشنده هم هست و اگر تشخیص زودهنگام داده نشود، فرد فوت خواهد نمود.
رافتی افزود: ولی لیشمانیای پوستی که در شهرهایی چون "مشهد"، "اصفهان" و "قم" شایع است، ایجاد زخم می کند و این تنها به زخم پوست منتهی نمی گردد، بلکه مسائل اجتماعی بسیار زیادی را به همراه دارد.
مجری طرح ضمن اشاره به تولید دارو برای درمان بیماری سالک از جانب بعضی از شرکتهای دانش بنیان، اضافه کرد: محققان شرکتهای دانش بنیان در این حوزه تحقیقات وسیعی را اجرایی کردند، ولی نباید انتظار داشت که همه این تحقیقات به سرعت به نتیجه برسند؛ چون که این بیماری بسیار پیچیده تر از آن است که بتواند پس از ۵ تا ۱۰ سال به نتیجه برسد، وگرنه محققان کشورهای پیشرفته دنیا که در این حوزه درحال مطالعه هستند، به دستاوردی رسیده بودند.
وی با اشاره به اینکه مطالعات در این حوزه در دنیا تابحال به نتیجه ای نرسیده است، توضیح داد: تولید واکسن های انگلی دشوار است، ولی این که بتوانیم تشخیص درستی از این بیماری داشته باشیم، گام بزرگی در درمان آن خواهد بود و در جهت آن هم تحقیقات محققان برای رسیدن به واکسن بسیار پرارزش است که در این حوزه همه متخصصان و شرکتهای دانش بنیان ایرانی هم در این حوزه درحال تحقیق هستند و امیدوارم در این حوزه به دستاوردهای خوبی نایل شوند.
آخرین اخبار در زمینه تولید واکسن سالک
رافتی، در مورد این که مطالعات برای ساخت واکسن سالک در چه مرحله ای قرار دارد، اظهار نمود: این مطالعات از سالهای قبل شروع شده و هم اکنون تنها می توانم بگویم که درباره این بیماری شناخت بهتری دارم و شاید بتوانم بگویم برای تولید واکسن گام های محکم تری برمی دارم. این که موفق خواهم شد یا خیر، مشخص نمی باشد، چون از هر راهی که ما می رویم، انگل مسیر خویش را ادامه می دهد؛ ازاین رو نمی توانم زمان مشخصی برای رسیدن به واکسن لیشمانیا اعلام کنم، ولی با تیم تحقیقاتی خود درحال تلاش هستیم.
مجری طرح، در پاسح به این سؤال که آیا انگل لیشمانیا همانند ویروس ها جهش می یابند، اظهار داشت: یکسری از آنها جهش می یابند، ولی نه به شدت ویروس.
وی تصریح کرد: این انگل یک "یوکریوت" بسیار فهمیده است که سالیان سال با انسان زیسته و چون یوکریوت است، همانند ویروس بسیار هوشمند است و مانند ویروس دائما موتاسیون های زیادی تولید می کند؛ همانطور که اگر کشت انگل به صورت ممتد صورت گیرد، مشاهده خواهد شد که infectivity (عفونت) آن کاسته شده است و دلیل آن ایجاد یکسری تغییرات در آن است، ولی این تغییرات به شدت ویروس نیست.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب